d.dobrowolskamarucha@amfn.pl
Danuta Dobrowolska-Marucha – teoretyk muzyki, prof. sztuk muzycznych, specjalista w zakresie kształcenia słuchu. Twórca nowoczesnych metod nauczania, propagator idei oparcia procesu kształcenia słuchu na wszechstronnej analizie dzieła muzycznego w jego autentycznej postaci brzmieniowej. Autorka pierwszego polskiego podręcznika do kształcenia słuchu opartego na nagraniach fragmentów literatury muzycznej – Dyktanda muzyczne i pierwszego polskiego podręcznika o charakterze monograficznym – Ćwiczenia do kształcenia słuchu – wybór z utworów F. Chopina. Autorka 37 publikacji w tym 8 książek.
Ukończyła Liceum Muzyczne w Warszawie w klasie fortepianu Wandy Łosakiewicz i w klasie teorii muzyki Aleksandra Jarzębskiego, a następnie Państwową Wyższą Szkołę Muzyczną w Warszawie w zakresie teorii muzyki (dyplom z wyróżnieniem w 1968) studiując u profesorów: Marii Dziewulskiej, Zofii Kielanowskiej, Witolda Rudzińskiego, Stefana Śledzińskiego i własnego ojca, Andrzeja Dobrowolskiego. Odbyła studia podyplomowe u Nadii Boulanger w Paryżu (1968-1969), a następnie studia doktoranckie w zakresie teorii muzyki w Państwowej Wyższej Szkole Muzycznej w Warszawie (1973-1975). Uczestniczyła w Międzynarodowych Kursach Metody Kodálya w Esztergom (1983) i Kecskemét (1985) oraz w polsko-węgierskich seminariach kodalyowskich w Zakopanem, Cieszynie, Łańcucie i Gdańsku.
Pracę pedagogiczną rozpoczęła jeszcze w czasie studiów, początkowo w PPSM im. E. Młynarskiego w Warszawie (1964-1972), a od roku 1967 już w macierzystej uczelni, gdzie przeszła wszystkie stopnie kariery akademickiej od asystenta (1971) do profesora zwyczajnego (2005). Pracowała również wiele lat w szkołach muzycznych II stopnia m.in. w PSM II st. im. Elsnera, na Eksperymentalnym Wydziale Instrumentalnym dla młodzieży utalentowanej, w Ogólnokszt. Sz. Muz. im. Z. Brzewskiego. Od 1995 jest profesorem Akademii Muzycznej w Bydgoszczy. Wypromowała 5 doktorów, była promotorem licznych prac magisterskich (nagrody na konkursach ogólnopolskich) oraz prac kwalifikacyjnych w szkolnictwie II stopnia. Opiekun pierwszej pracy magisterskiej z teorii muzyki napisanej przez niewidomego (1996).
W latach 1982-1995 kierownik Zespołu Kształcenia Słuchu przy Katedrze Teorii Muzyki AMFC, w latach 1995-2015 kierownik Międzyuczelnianej Katedry Kształcenia Słuchu, od 2004 do 2015 kierownik Podyplomowych Studiów Pedagogiki Kształcenia Słuchu i Audycji Muzycznych. Organizatorka i kierownik Międzywydziałowej Specjalizacji Pedagogicznej Kształcenia Słuchu (UMFC).
Konsultant MKiS, ekspert MEN i AKUA, juror konkursów solfeżowych, autorka i współautorka programów nauczania w szkołach muzycznych I i II st. Redaktor zeszytów naukowych AMFC m.in. Materiałów do kształcenia słuchu i nauczania zasad muzyki Feliksa Flisa. Twórca i redaktor serii wydawniczej Z prac Międzyuczelnianej Katedry Kształcenia Słuchu (16 publikacji wielokrotnie wznawianych).
Recenzent wielu prac z zakresu metodyki kształcenia słuchu, organizatorka i uczestnik sesji naukowych i konferencji metodycznych. Kierownik programów badawczych, współpracownik katedr: Akustyki Muzycznej i Psychologii Muzyki, konsultant nagrań muzycznych do testów i podręczników. Wykładowca Międzynarodowych Kursów Muzycznych (Łańcut), Warsztatów Muzycznych Krajowego Funduszu na Rzecz Dzieci (Zakopane), Warsztatów Muzycznych EPTA (Krynica), seminariów i kursów wakacyjnych dla nauczycieli. Wygłaszała wykłady w wielu uczelniach w kraju i za granicą, prowadziła lekcje pokazowe, brała udział w spotkaniach autorskich oraz audycjach radiowych i telewizyjnych.
Odznaczenia: Brązowy Medal Zasłużony Kulturze Gloria Artis, Złoty Krzyż Zasługi, Odznaka Zasłużony Działacz Kultury, Medal Komisji Edukacji Narodowej, Dyplom Burmistrza miasta Łańcuta; Nagrody: Ministra Kultury i Sztuki II stopnia (indywidualna i zespołowa), Kuratora Miasta Stołecznego Warszawy, Dyrektora Centrum Edukacji artystycznej (indywidualna I st.), Rektora AMFC (wielokrotnie). Stypendystka Rządu Francuskiego, Towarzystwa im. F. Chopina.
Muzyczne tradycje rodzinne kontynuują córki: Anna Marucha – wokalistka i kompozytorka, Agnieszka Marucha – skrzypaczka, kameralistka, pedagog (dr hab. w UMFC).
Hobby: podróże, turystyka górska
Ważniejsze publikacje:
Książki:
• Ćwiczenia do kształcenia słuchu, MP COPSA, z. 78, Warszawa 1979.
• Materiały do kształcenia słuchu – ćwiczenia do czytania nut głosem, cz. I (skrypt), AMFC, Warszawa 1981.
• Specyfika kształcenia słuchu na różnych wydziałach AMFC. Informator dla nauczycieli, COPSA, Warszawa 1986.
• Dyktanda muzyczne (podręcznik i 6 płyt LP), PWM, Kraków 1988.
• Ćwiczenia do kształcenia słuchu. Wybór z utworów Fryderyka Chopina (podręcznik i 2 kasety audio), wersja polsko-angielska, PWM, Kraków 1992.
• Kształcenie słuchu – teoria i praktyka. Zeszyty Naukowe 41 (red. naukowa), AMFC, Warszawa 1998.
• Kształcenie słuchu wokalistów. Zeszyty Naukowe 45 (red. naukowa), AMFC, Warszawa 1999.
• Kształcenie słuchu instrumentalistów (red. naukowa), AMFC, Warszawa 2001.
• Dyktanda muzyczne– wydanie nowe, wersja polsko-angielska, PWM, Kraków 2003
o Dyktanda muzyczne 1 – podręcznik i 2 CD
o Dyktanda muzyczne 2 – podręcznik i 3 CD
o Dyktanda muzyczne 3 – podręcznik i 2 CD
• Zbiór zadań z egzaminów wstępnych z kształcenia słuchu w Akademii Muzycznej im. Fryderyka Chopina w latach 1984-2004 (red. naukowa), AMFC, Warszawa 2004.
• Z zagadnień nauczania kształcenia słuchu w szkole muzycznej I stopnia, książka i CD, (red. naukowa), AMFC, Warszawa 2007, wydanie rozszerzone 2008.
• Jak słuchać aby słyszeć. Szkice z metodyki kształcenia słuchu. Cz. I i II, 4 CD, Akademia Muzyczna im. F. Nowowiejskiego, UMFC, Bydgoszcz-Warszawa 2012.
• Kształcenie słuchu – prezentacje – konfrontacje, książka i 2CD, (red. naukowa), UMFC, Warszawa 2012.
• Kształcenie słuchu. Historia – teoria – praktyka, (red. naukowa), UMFC, Warszawa 2015.
Artykuły:
• Kształcenie słuchu kompozytorów, teoretyków i dyrygentów, ZN AMFC, Warszawa 1989.
• Oczekiwania akademii muzycznych w stosunku do absolwentów szkół średnich w zakresie kwalifikacji słuchowych, w: Zagadnienia metodyki przedmiotów ogólnomuzycznych, ZN AMFC, Warszawa 1991.
• Dlaczego napisałam podręcznik „Dyktanda muzyczne”, w: Księga pamiątkowa prof. Witolda Rudzińskiego w 80-lecie urodzin, ZN AMFC, Warszawa 1993.
• Kształcenie słuchu na sekcji rytmiki ‚w: Księga pamiątkowa prof. Witolda Rudzińskiego w 80-lecie urodzin, ZN AMFC, Warszawa 1993.
• Muzyka ludowa w przedmiotach ogólnomuzycznych, w: Oskar Kolberg – prekursor antropologii kultury, Instytut Sztuki PAN, Warszawa 1995.
• Specyficzne elementy kształcenia słuchu muzyków różnych specjalności, „Kwartalnik ISME” nr 3-4, Warszawa 1995.
• Musical ear training — a fundamental part of curiculum for sound engineers, w: VI Sympozjum Inżynierii i Reżyserii Dźwięku, AMFC Warszawa 1995.
• O potrzebie specjalistycznego kształcenia słuchu muzyków różnych specjalności — tezy do dyskusji, w: Kształcenie słuchu – teoria i praktyka, AMFC, Warszawa 1998.
• Nowe tendencje w kształceniu słuchu wokalistów we Francji, w: Kształcenie słuchu wokalistów, AMFC, Warszawa 1998.
• My encounters with the Kodály Pedagogical System, w: Following Zoltán Kodály in Poland, AMFC, Warszawa 2000.
• Kontrowersje wokół kształcenia słuchu instrumentalistów smyczkowców, w: Człowiek, muzyka, psychologia, AMFC, Warszawa 2000.
• Założenia metodyczne podręcznika „Dyktanda muzyczne” a ich obecna realizacja w pracy szkolnej, w: Dyktando muzyczne w badaniach i metodyce, Łódź 2004.
• O Profesorze Witoldzie Rudzińskim, w: Wokół twórczości Witolda Rudzińskiego. AMFC, Warszawa 2004.
• Analiza dzieła muzycznego jako ważny element zajęć kształcenia słuchu, w: Z zagadnień percepcji i wyobraźni muzycznej. Akademia Muzyczna im. I. J. Paderewskiego, Poznań 2005.
• Z zagadnień analizy harmonicznej na różnych poziomach nauczania przedmiotu „kształcenie słuchu”, w: Kształcenie słuchu harmonicznego, Akademia Muzyczna im. I. J. Paderewskiego, Poznań 2007.
• Miejsce literatury muzycznej XX wieku w polskich podręcznikach do kształcenia słuchu przeznaczonych dla uczniów szkół muzycznych II stopnia, w: Kształcenie słuchu – Prezentacje – Konfrontacje. Warszawa 2008; Między muzykologiczną refleksją a pedagogiczną pasją – Księga Jubileuszowa profesora Leona Markiewicza, Katowice 2008.
• Analiza utworu muzycznego w jego warstwie metrorytmicznej, w: Rytm muzyczny w procesie kształcenia słuchu, Akademia Muzyczna im. I. J. Paderewskiego, Poznań 2012.
• 20 lat kształcenia słuchu na Międzynarodowych Kursach Muzycznych w Łańcucie. W: Międzynarodowe Kursy Muzyczne im. Zenona Brzewskiego w Łańcucie. Interpretacja, pedagogika, Zeszyt Łańcucki 2, Warszawa 2014.
• Priorytety kształcenia słuchu z perspektywy 20 lat działalności Międzyuczelnianej Katedry Kształcenia Słuchu. W: “De Musica Verba Collectanea” 2, Konin 2016
Literatura:
• Encyklopedia Muzyczna PWM, CD suplement, Kraków 2001.
• Encyklopedia Actus Purus, Kto jest kim w Polsce, Poznań 2004.
• Współcześni uczeni polscy. Słownik biograficzny tom V, suplement, Warszawa 2006.
• Międzynarodowe Kursy Muzyczne im. Zenona Brzewskiego w Łańcucie, Łańcut 2007
• Leksykon polskich muzyków pedagogów urodzonych po 31 grudnia 1870, Kraków 2008.
• Międzynarodowe Kursy Muzyczne im. Zenona Brzewskiego w Łańcucie. Interpretacja – pedagogika, Zeszyt Łańcucki 2, Warszawa 2014.
• Kształcenie słuchu. Historia – teoria – praktyka, UMFC, Warszawa 2015, s. 290-291.
• Od Szkoły Dramatycznej do Uniwersytetu. Dzieje wyższej uczelni muzycznej w Warszawie 1810-2010. Tom II 1945-2010. UMFC, Warszawa 2016.
